Δέσποινα Τσελικάκη
Τι είναι εφηβεία;
H εφηβεία είναι ένα μεταβατικό στάδιο της ανάπτυξης, που αρχίζει από το τέλος της λανθάνουσας περιόδου και που δρομολογεί την είσοδο στην ενήλικη ζωή. Σ’ αυτή τη διαδρομή υπάρχει πληθώρα αλλαγών όσον αφορά τις υποχρεώσεις του εφήβου, τις συνήθειες και τις απαιτήσεις του. Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη προκλήσεις, είναι μια φάση που χαρακτηρίζεται από μια σειρά συμπεριφορικών και συναισθηματικών αλλαγών. Ο έφηβος σταδιακά απομακρύνεται από τα γονεϊκά πρότυπα, νιώθει ότι θέλει να «απελευθερωθεί» . Δεν είναι πλέον ούτε παιδί, αλλά ούτε και ενήλικας. Η επανάσταση και ο ανταγωνισμός επεκτείνεται και σ’ ό,τι είναι γονεϊκό πρότυπο. Και αυτοί είναι:
α. Οι εκπαιδευτικοί. Σου θυμίζουν τους γονείς σου και εδώ αρχίζει το ανταγωνιστικό παιχνίδι: αδικαιολόγητες απουσίες, άρνηση να συμμορφωθείς με τους κανόνες του σχολείου, παραβατικότητα, σύγκρουση με τους καθηγητές σου κλπ. Σίγουρα θα έχεις παρατηρήσει ότι πολλά παιδιά προσπαθούν επανειλημμένα να υποτιμήσουν τον καθηγητή. Είναι και αυτό μια συμβολική μάχη με την εξουσία, μια αντιπαράθεση παρόμοια με αυτή μεταξύ γονιού και εφήβου. Κάποιοι ξεπερνούν τα όρια και συνήθως αυτοί ανήκουν στην κατηγορία του μαθητή που προσπαθεί να αναδειχθεί σε ένα σύνολο. Οι υπόλοιποι μαθητές το αναγνωρίζουν αυτό όμως αυτός ο μαθητής πάντα φοβάται μήπως χάσει αυτή τη αρχηγική εικόνα που έχει καλλιεργήσει, και γι’ αυτό και βρίσκει συνεχώς νέους τρόπους και αφορμές για σύγκρουση και αμφισβήτηση του δασκάλου.
β. Όργανα της τάξης. Καθημερινά βλέπουμε τι γίνεται κάθε τόσο στα γήπεδα, στις διαδηλώσεις, στο Πολυτεχνείο. Όταν ρωτούν τα παιδιά γιατί διαδηλώνουν, δεν γνωρίζουν τι να πουν. Ο έφηβος δεν υπακούει πλέον σε κανόνες, ούτε παραδέχεται την εξουσία των ενηλίκων. Με το να συγκρούεται ο έφηβος με τους ανώτερούς του και να μειώνει τη δύναμή τους, ενισχύει την δική του δύναμη.
γ. Οι ιερείς. Όσο περίεργο και να μας ακούγεται είναι και εκείνοι γονεϊκά πρότυπα. Στο πέρασμα των χρόνων, οι νέοι άρχισαν να απομακρύνονται από τη θρησκεία και δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος λόγος για αυτό. Οι εκκλησίες, προσπαθούν, από την πλευρά τους να φέρουν κοντά τους νέους, χρησιμοποιώντας μοντέρνους και εντυπωσιακούς τρόπους, χειροτονώντας νεαρούς επισκόπους, χρησιμοποιώντας την μουσική κλπ. Ωστόσο οι νέοι θέλουν πιο οικείες και γνήσιες θρησκευτικές εμπειρίες και αρνούνται κι εδώ να δεχθούν κανόνες. Θα προτιμούσαν για παράδειγμα να παρευρίσκονται στους χώρους λατρείας με casual ρούχα και όχι επίσημα ντυμένοι. Ουσιαστικά οι νέοι θέλουν τους χώρους λατρείας να αντικατοπτρίζουν το ποιοι είναι και όχι το ποιοι πρέπει να είναι και αντιδρούν όταν οι ίδιοι καλούνται να συμμορφωθούν στους κανόνες των εκκλησιών.
Τέλος, ίσως εδώ να ταίριαζαν και κάποιες από τις παρατηρήσεις του μεγάλου Έλληνα φιλόσοφου Πλάτωνα για τα νέα παιδιά της εποχής του:
«Ο γιος αισθάνεται ίσος με τον πατέρα. Δεν σέβεται καθόλου τους γονείς του. Το μόνο που θέλει είναι να είναι ελεύθερος. Οι μαθητές προσβάλλουν τους δασκάλους τους. Και πάνω απ’ όλα τούτα, στο όνομα της ελευθερίας και της ισότητας, υπάρχει παντού το σεξ»